Tussenjaar nemen? – Interview met ‘tussenjaardeskundige’ Danielle Vogels

In dit interview praat ik met Danielle Vogels. Danielle is tussenjaar deskundige en verdiept zich in de mogelijkheden en do’s & don’ts van een tussenjaar. We gaan o.a. in op de voordelen van een tussenjaar en hoe je een tussenjaar goed kan invullen.

Klik hieronder op ‘Play’ om het interview te beluisteren.

Transcript Interview – Tussenjaardeskundige D. Vogels

Tom: Welkom Danielle! Kan je jezelf even kort voorstellen en iets vertellen over je achtergrond?

Danielle: Ik ben inderdaad tussenjaardeskundige. Van oorsprong heb ik als journalist heel veel jongeren geinterviewd over allerlei zaken die voor hen belangrijk zijn. Op een gegeven moment ben ik post-hbo tot jongerencoach gaan doen omdat ik jongeren wilde begeleiden bij het kiezen van hun eigen weg. Toen heb ik me ook gespecialiseerd in studiekeuzebegeleiding. Naar mijn idee is het nemen van een tussenjaar een hele belangrijke voorbereiding op een studie in het hoger onderwijs. Dat weet ik niet alleen omdat ik dat zelf ervaren heb, ik heb ruim 20 jaar geleden zelf een tussenjaar genomen, maar ook omdat daar inmiddels wetenschappelijke onderzoeken naar zijn gedaan naar de effecten van tussenjaren.

Tom: Het lijkt alsof er steeds meer jongeren kiezen voor een tussenjaar. Is dat ook jouw ervaring?

Danielle: Uit onderzoeken blijkt dat in de afgelopen 2 jaar het percentage iets gedaald is. Dat heeft te maken met de invoering van het leenstelsel. Als je toen voor een tussenjaar koos, was je eigenlijk wel gek omdat je dan niet meer een basisbeurs kreeg. Maar daarvoor was het percentage aan het stijgen en zat het op ongeveer 1 op de 10 eerstejaars in het hoger onderwijs die een tussenjaar had genomen. Het is in Nederland wel aan het stijgen maar ik vind dat het nog veel te langzaam gaat. Als ik het vergelijk met Noorwegen, daar neemt ongeveer 1 op de 2, dus ongeveer de helft van de jongeren een tussenjaar. En in landen als Australie en Engeland neemt ongeveer 1 op de 4 een tussenjaar. Dat kan in Nederland dus nog best wel wat groeien.

Tom: Wat zijn de redenen dat jongeren kiezen voor een tussenjaar?

Danielle: Uit onderzoek in Nederland is gebleken dat ongeveer 60% van de jongeren een tussenjaar neemt om zeker te zijn over hun studiekeuze. Er is vooral gekeken naar jongeren die in hun tussenjaar naar het buitenland gaan. Dat is wel even belangrijk om te melden. Jongeren denken: “Als ik een tussenjaar neem, dan moet ik naar het buitenland”. Ik kreeg vorige week nog een mailtje van iemand die dat aan mij vroeg; “Moet ik dan naar het buitenland?”. Maar dat is helemaal niet zo. Het blijkt uit onderzoek zelfs dat meer dan de helft van de jongeren die een tussenjaar nemen helemaal geen lange reis naar het buitenland maken. En dan nog is een tussenjaar heel erg waardevol zijn. Er zijn de afgelopen drie jaar in Nederland 6 nieuwe tussenjaar programma’s gestart waarvan er een aantal zijn verbonden aan instellingen op het hoger onderwijs. En sommige zijn bewust van start gegaan met een programma dat niet verbonden is aan een instelling in het hoger onderwijs. Dat is een belangrijke trend. Die tussenjaar programma’s zijn programma’s waarin je een of meerdere dagen per week coaching krijgt bij persoonlijke ontwikkeling en richting studiekeuze. Soms maakt een buitenlandreis daar onderdeel van uit maar dat is niet bij alle programma’s.

Tom: Wanneer zou jij een tussenjaar aanraden?

Danielle: Ik raad iedereen een tussenjaar aan. Ook als je al weet wat je wilt studeren. Ik wist het zelf ook al voordat ik m’n tussenjaar nam na mijn VWO studie. Ik wist toen al wat ik wilde gaan studeren en ben het daarna ook gaan doen. Het blijkt uit diverse onderzoeken dat jongeren die een tussenjaar hebben genomen en dat op een bewust manier hebben ingevuld, dat die daarna beter toegerust zijn om een studie in het hoger onderwijs te volgen omdat ze vaak zelfstandiger zijn en meer doorzettingsvermogen hebben. Zo’n tussenjaar is niet alleen maar leuk. Er komen ook moeilijke perioden voor in zo’n tussenjaar. Zelfs als je alleen maar op het strand ligt, kan er ook een moment komen dat je denkt: “Nou daar lig ik dan, wat nu?”. Het komt ook vaak voor dat je je eenzaam voelt in een tussenjaar. Als veel van jouw vrienden wel meteen doorgaan met een studie dan heb jij een hele andere invulling van je leven. Vrienden en familie zijn allemaal met andere dingen bezig. En dan kan het zijn dat je minder contact met ze krijgt dan daarvoor en je gaat vervelen of eenzaam voelt. Of je gaat twijfelen aan jezelf “Ga ik nog wel studeren, wat moet ik dan gaan studeren?” Dat zijn moeilijke periodes. Een tussenjaar is niet alleen maar leuk maar ik raad het wel aan iedereen aan omdat juist door die moeilijke periodes leer je heel veel, vooral op het gebied van persoonlijke ontwikkeling.

Tom: Als je je tussenjaar goed wilt besteden, wat raad jij dan aan?

Danielle: Ik raad om heel goed van te voren al na te denken: wat is voor mij belangrijk? Wat wil ik graag doen en ervaren? Denk na over hoe ga ik dat omzetten in activiteiten? Als je bijvoorbeeld behoefte hebt aan avontuur, zoek dan iets wat je avontuur kan bieden en praat daarover met je ouders. Stel je wilt zoveel mogelijk reizen en je ouders zeggen: “Dat zien wij niet zo zitten” zoek dan een manier waarop het wel kan. Door misschien een reismaatje te zoeken of een reis naar een minder ver land wel haalbaar. Dit kan ook avontuur bieden. Als je niet zoveel behoefte hebt aan avontuur maar juist aan rust zoek dan ook rust in dat tussenjaar. Het is helemaal niet erg om jezelf een tijdje wat rust te gunnen. Er is zelfs een artikel van bestuurders van Harvard Universtity die raden jongeren die bij hun al door de selectiecommisie zijn gekomen aan om eerst een jaar iets anders te gaan doen en dan pas met hun studie te beginnen. En dat doen ook steeds meer Amerikaanse universiteiten omdat ze gemerkt hebben dat jongeren die dan met de studie starten daar beter doorheen gaan, beter de studie kunnen volgen. Dat artikel beschrijft ook de belangrijkste reden is: je zit vanaf je middelbare school in een soort ratrace en het is goed om even een moment rust te nemen en te kijken van wat wil ik nou eigenlijk? En niet maar door te rennen alleen al omdat iedereen doorrent.

Jouw tussenjaar goed invullen?

Er zijn tal van mogelijkheden om je tussenjaar goed in te vullen. Een leuke bijbaan, een toffe taalreis maken, vrijwilligerswerk doen in het buitenland of in Nederland een uitdagend studiekeuzeprogramma volgen.

Hier vind je daarom een overzicht van interessante tussenjaar mogelijkheden in binnen- en buitenland zodat je je tussenjaar goed kan invullen:

BEKIJK DE MOGELIJKHEDEN

Tom: Je had het al even over ouders. Sommige ouders zien een tussenjaar als niet zo nuttig of zelfs zonde van de tijd. Hoe kan je hierover goed in gesprek gaan met je ouders?

Danielle: Goeie vraag. Ouders maken zich vaak zorgen. “Gaat mijn zoon/dochter niet alleen maar lang in bed liggen?” Als je in gesprek gaat met je ouders is het belangrijk om uit te leggen: wat maakt nou dat jij graag een tussenjaar wilt? En ook als je denkt, ik heb behoefte aan rust of ik wil eens wat anders, dan kan dat ook een goeie reden zijn. Je kan ook wijzen op onderzoeken die ernaar gedaan zijn waaruit blijkt dat de meeste jongeren die een tussenjaar hebben gedaan daarna meer gemotiveerd zijn. Als je nu niet gemotiveerd bent om aan een studie te beginnen of je hebt nog niet de studie gevonden waarvan je denkt “wow dit is het helemaal” dan is de kans dat je de studie niet af gaat maken zo ontzettend groot en dat is alleen maar zonde van de tijd en van het geld. Je kan dan beter een tussenjaar gaan nemen en samen met je ouders erover praten. Wat zou een goeie invulling zijn van zo’n tussenjaar voor mij? Om ouders te kunnen overtuigen heb ik op mijn website tips en onderzoeken gezet voor ouders die behoefte hebben aan bewijzen.

Tom: Veel jongeren die twijfelen om te gaan werken. Eventueel part-time of het bijbaantje wat ze nu hebben, full time op te gaan pakken. Hoe kijk jij daar tegenaan?

Danielle: Ik vind werken een heel goed idee tijdens een tussenjaar. Ik raad dat ook aan aan ouders omdat ik het heel belangrijk vind dat je tijdens een tussenjaar de verantwoordelijkheid over je eigen leven in handen neemt. Als je ouders voor jou alles gaan betalen dan wordt je niet zelfstandig. Werken is een heel goed idee en als je alleen maar wilt werken, op zich is dat ook prima maar het is wel belangrijk dat je nadenkt of je alles er dan uithaalt. Had ik niet ook nog een reis willen maken? Wil ik alleen maar werken? Of wil ik ook nog coaching bij mijn studiekeuze? Als je daarna weer wilt gaan studeren is het belangrijk om je goed te oriënteren op zo’n studie. Dat heb ik zelf eigenlijk niet gedaan. Ik wist wel wat ik wilde gaan studeren maar ik had me eigenlijk toch niet goed georienteerd. Toen ben ik aan die studie begonnen en mede dankzij mijn tussenjaar heb ik met doorzettingsvermogen die studie wel afgemaakt maar ik kwam er wel achter dat wetenschappelijk onderzoeker niet zo goed bij me paste. Het was niks voor mij. Ik had me helemaal niet goed verdiept in de mogelijkheden na m’n studie. Ik heb toen een switch gemaakt en ben uiteindelijk afgestudeerd als wetenschapsjournalist. Het is wel goed om je te oriënteren op studies en wat die studies precies inhouden.

Tom: Hoe heb jij toen je tussenjaar ingedeeld?

Danielle: Ja, ik ben een half jaar naar Aruba gegaan. Daar heb ik vrijwilligerswerk gedaan bij een activiteitencentrum voor bejaarden. Daarna heb ik een half jaar full time achter de kassa gezeten in mijn geboortedorp. Ik kan je wel vertellen dat ik daarna ontzettend veel zin had om weer te gaan studeren. Dat is goed voor je motivatie om weer door te gaan studeren. Dat vrijwilligerswerk op Aruba dat was heel erg leerzaam en ook het zoeken daarnaar. Ik had dat nog niet geregeld voordat ik wegging en toen ik daar was en ging zoeken kwam ik erachter, die mensen zitten helemaal niet op mij te wachten. Ik moest zelf iets doen om aan de bak te komen en daar moeite voor doen. Tijdens dat vrijwilligerswerk met bejaarden kwam ik er ook achter dat ik veel socialer ben dan ik ooit van mezelf gedacht had. De reden dat ik biologie ging studeren was dat ik niet geinteresseerd was in mensen maar in plantjes en beestjes. Dan leer je hele andere dingen over jezelf alleen al door andere dingen te ervaren. Dat is ook een van de grootste waardes van een tussenjaar. Andere dingen doen zodat je jezelf op een andere manier leert kennen.

Tom: Die zelfkennis helpt je dan weer om de juiste beslissing te maken over je studie. Als je nu twijfelt over het nemen van een tussenjaar. Hoe kan je dan de knoop voor jezelf doorhakken om daadwerkelijk dat tussenjaar te gaan nemen?

Danielle: Die knoop hoef je nog niet perse door te hakken. Maar het is wel goed om alvast na te denken over wat je dan zou willen doen in je tussenjaar. Ga eens gericht kijken naar de mogelijkheden in een tussenjaar en daarmee met je ouders over te spreken. Het is heel belangrijk dat je ouders begrijpen waarom je voor een tussenjaar kiest en waarom je voor een bepaalde invulling kiest. Als jouw ouders dat niet snappen, er zijn ouders die dat nog steeds geen goed idee vinden, dan wil ik je wijzen op mijn website tussenjaartwijfels. Daar staan tips om met je ouders in gesprek te gaan. Ik geef ook workshops waarin ik ouders en jongeren met elkaar in gesprek. Het is echt belangrijk dat ouders het bergijpen. Je hebt ze nodig om je niet alleen financieel te steunen maar ook in de momenten dat het moeilijk is. Ga met je ouders in gesprek en bekijk wat je wilt gaan doen. Die knoop kan je altijd nog doorhakken en ondertussen kijken naar studies. Wat wel belangrijk is om op te letten. Als je zo’n tussenjaarprogramma wilt gaan volgen in Nederland, schrijf je dan alvast in. Ik merk dat die steeds sneller vol raken. Het is wel belangrijk om je daarvoor tijdig aan te melden. Vraag even na of je de mogelijkheid hebt om te annuleren? Stel je komt alsnog de studie tegen die helemaal past bij jou, is er dan een annuleringsmogelijkheid?

Tom: Als jongeren met jou in contact willen komen, hoe kunnen ze je dan bereiken?

Danielle: De website tussenjaartwijfels.info. Daar vindt je handige tips en kan je eventueel ook met mij in contact komen.

Tom: Bedankt voor je tijd. Heb je zelf nog iets toe te voegen?

Danielle: Ja, ik ben bezig met het opzetten van een tussenjaar kenniscentrum. Dit doe ik onder andere samen met Hermien Miltenburg. Wij willen een onafhankelijk kenniscentrum oprichten waar jongeren en ouders alle informatie die ze nodig hebben om een tussenjaar bewust in te vullen kunnen vinden. En vanuit dat kenniscentrum willen we ook voorlichting geven aan scholen. Uit onderzoek blijkt ook dat jongeren die een tussenjaar willen het moeilijk vinden om daarvoor informatie in het voortgezet onderwijs te krijgen. Sommige scholen besteden daar wel aandacht aan, sommige niet. Vanuit het kenniscentrum vind ik het heel belangrijk dat er voorlichting is voor alle jongeren die een studiekeuze maken. Als je in een tussenjaar rolt alleen maar omdat je niet weet wat je wilt studeren en je begint daar pas over na te denken op het moment dat je eindexamen al voor de deur staat dan ben je nogal laat met het nadenken en plannen van je tussenjaar. Dat is heel jammer omdat het risico bestaat dat je dan je tussenjaar niet bewust indeelt en je gaat vervelen. Wij zetten ons ervoor in om alle informatie beschikbaar te stellen.

Tom: Mooi initiatief. Klinkt als een missie. Dat is in ontwikkeling. Er is nu al een website?

Danielle: Je kan al heel veel op de website van tussenjaartwijfels vinden.

Tom: We zijn aan het einde gekomen van het interview. Bedankt voor je tijd!

Danielle: Oké! Tot ziens.

Jouw tussenjaar goed invullen?

Er zijn tal van mogelijkheden om je tussenjaar goed in te vullen. Een leuke bijbaan, een toffe taalreis maken, vrijwilligerswerk doen in het buitenland of in Nederland een uitdagend studiekeuzeprogramma volgen.

Hier vind je daarom een overzicht van interessante tussenjaar mogelijkheden in binnen- en buitenland zodat je je tussenjaar goed kan invullen:

BEKIJK DE MOGELIJKHEDEN