“Moet je na 3 tussenjaren niet een keer iets nuttigs gaan doen?” Dit zijn mijn tussenjaar en studiekeuze ervaringen

Het nemen van een tussenjaar is tegenwoordig populairder geworden onder studenten. Ikzelf, had maar liefst drie tussenjaren en vertel hoe ik dit heb ervaren en wat de voor- en nadelen kunnen zijn. Ik heb in de drie tussenjaren meer geleerd van en over mijzelf dan dat ik ooit op school heb kunnen leren.

Hoe kan een tussenjaar van belang zijn voor studenten?

“Ja, ik heb weer een tussenjaar”

Lopend door de Albert Heijn hoor ik de scholieren weer rennen door de gangpaden, op weg naar hun frikandelbroodje en blikje energydrank. De zomervakantie is voorbij en alles begint weer. Zo beginnen ook mijn werkdagen weer. En de schooldagen van de scholieren die rennen door de gangpaden ook.

Ik loop naar de servicebalie. Eenmaal aangekomen bij de servicebalie staat daar een vaste klant van ons. Een oude nukkige vrouw die altijd een pakje ‘Zware van Nelle’ shag van 50 gram bij ons haalt. De oude vrouw kijkt mij aan en roept: “Ben jij hier nou alweer? Weer een tussenjaar? Moet je niet een keer iets nuttigs gaan doen of studeren?”. Ik sta van verbazing naar haar te kijken en weet even niks uit te brengen behalve: “Ja ik heb weer een tussenjaar”.

Ik, Esmée Antoni (23) en op dit moment studerend aan de Hogeschool van Amsterdam, heb die opmerking te horen gekregen toen ik 19 was. Op dat moment begon ik net aan mijn tweede tussenjaar.

Aan het begin van mijn eerste tussenjaar begon ik met werken bij de Albert Heijn in Groningen, Albert Heijn Helperplein om precies te zijn. Een fijne bijbaan die goed te combineren was met alles wat ik naast werken deed. Met vriendinnen afspreken, hockeyen en vooral bezig zijn met mijn persoonlijke ontwikkeling. Wie ben ik? En wat wil ik in de toekomst allemaal doen?

Zelf besloot ik een tussenjaar te nemen toen ik na mijn mbo-studie Interieurdesign niet wist wat ik hierna wilde doen. Interieurdesign vond ik leuk, maar niet leuk genoeg om een baan in te zoeken en ik wilde daarnaast ook graag verder studeren op het hbo. Daarom besloot ik een tussenjaar te nemen om erachter te komen wat bij mij zou passen om later een baan in te zoeken. Er zijn tegenwoordig namelijk zoveel keuzes.

Tussenjaar populairder dan ooit?

‘Een tussenjaar is een onderbreking in het volgen van onderwijs, direct na het afronden van havo/vwo of mbo-4 en voor instroom in het hoger onderwijs’ staat in een rapport van het OCW in cijfers. Tussen 2009 en 2018 is in elke groep gediplomeerden (havo, vwo en mbo 4) het percentage dat een tussenjaar neemt toegenomen.

Dit blijkt uit het rapport dat de Inspectie van het Onderwijs in april 2020 heeft gepubliceerd. Veel studenten gebruiken een tussenjaar om een weloverwogen studiekeuze te maken, te werken of te reizen.

Jouw tussenjaar goed invullen?

Er zijn tal van mogelijkheden om je tussenjaar goed in te vullen. Een leuke bijbaan, een toffe taalreis maken, vrijwilligerswerk doen in het buitenland of in Nederland een uitdagend studiekeuzeprogramma volgen.

Hier vind je daarom een overzicht van interessante tussenjaar mogelijkheden in binnen- en buitenland zodat je je tussenjaar goed kan invullen:

BEKIJK DE MOGELIJKHEDEN

Studiekeuzecoach Esther Ezinga en decaan Lucy Steenbeeke vertellen over hun ervaringen met studenten die voor deze keuze hebben gestaan. Wat kan een tussenjaar opleveren en wat kunnen de valkuilen hiervan zijn. Hoe kan een tussenjaar van belang zijn voor studenten?

Maak een plan voor je tussenjaar

Keuzecoach Esther Ezinga begeleid jongeren bij het maken van een studiekeuze. Zo spreekt ze ook af en toe met jongeren die een tussenjaar hebben en nu de keuze moeten maken welke studie ze hierna willen volgen.

Zelf vindt ze een tussenjaar wel iets positiefs hebben. “Je bent nog best wel jong om door te studeren, dus dan is het prima om een tussenjaar te hebben. Als je maar een plan hebt.” Dat kan volgens Esther van alles zijn, naar het buitenland, een taal leren of aan het werk. Als je maar niet een tussenjaar neemt omdat je niet weet wat je wilt en vervolgens eind april opnieuw moet gaan bedenken wat je wilt doen. “Begin daar op tijd mee en wacht niet tot valk voor de inschrijfdatum, 1 mei “, aldus Esther Ezinga.

Zelf heb ik deze fout ook in mijn eerste tussenjaar gemaakt. Het was ongeveer februari/maart toen ik erachter kwam dat mondzorgkunde misschien wel een opleiding voor mij was. Mondzorgkunde is een numerus fixus opleiding, dit hield in dat de inschrijfdatum niet 1 mei, maar 15 januari was. Ik was te laat.

Ik nam een tweede tussenjaar zodat ik mij een jaar later wel op tijd kon inschrijven voor de studie Mondzorgkunde. Uiteindelijk veranderde het plan een jaar later, ik schreef mij in voor de studie Social Work in plaats van Mondzorgkunde. Deze opleiding heb ik 1 jaar gevolgd, mijn propedeuse gehaald, maar toch niet wat ik wilde.

Hoe kies je de juiste studie in je tussenjaar?

Hoe kan dit toch? Dacht ik. Waarom lukt het anderen om gelijk de goede keuze te maken en heb ik hier moeite mee? Zo sprak ik ook met Leon Lemmers (20) die op dit moment in dezelfde situatie zit “Ik heb besloten om dit jaar een tussenjaar te nemen doordat ik gestopt ben met de studie International Business.” Leon kwam er tijdens de studie achter dat de studie International Business niet bij hem past.

Deze situatie wilde mijn huisgenootje Sanne Ottjes (23) voorkomen. Zij nam na haar mbo-studie Interieurdesign een tussenjaar om erachter te komen welke opleiding ze hierna op het hbo wilde volgen. Beiden vertelden ze mij dat ze het tussenjaar gebruiken om erachter te komen wat ze écht willen doen in de toekomst.

Moeite met je studiekeuze?

‘Passende Studiekeuze Stap voor Stap’ is een online studiekeuzeprogramma zodat je op korte termijn weet welke studie het beste bij je past en een verkeerde keuze voorkomt.

Je volgt mijn bewezen ‘4-stappen studiekeuzesysteem’ en je ontvangt o.a. jouw persoonlijke top-3 studies op basis van je belangrijkste interesses en kwaliteiten.

MEER INFORMATIE

Zelf ben ik gelijk in gesprek gegaan met een studieloopbaan begeleider vlak voor de zomervakantie. Ik wilde niet nog een keer een tussenjaar zonder te weten welke opleiding ik écht wilde gaan volgen. Na meerdere afspraken met de studieloopbaan begeleider en gesprekken met mijn ouders kwam ik dan eindelijk tot de conclusie dat ik Creative Business wilde gaan studeren aan de Hogeschool van Amsterdam. Ik stelde doelen voor mijzelf op om ervoor te zorgen dat ik mijn einddoel kon behalen. Nog één laatste tussenjaar, maar wetende dat ik hierna aan de Hogeschool van Amsterdam Creative Business ging studeren.

Tussenjaar en je ouders

Toen ik er zo over nadacht werd ik eigenlijk erg nieuwsgierig hoe dit voor mijn ouders was. Ik besloot mijn vader, Peter Antoni (65) hiernaar te vragen. Hoe heeft hij mijn tussenjaren
ervaren? “Voor mij was het geen probleem dat jij 3 tussenjaren nam. Hopelijk heb ik jou dat gevoel ook gegeven.”

Mijn vader vertelt dat hij goed begrijpt hoe moeilijk het kan zijn voor jeugd/jongvolwassenen om keuzes te maken wat betreft vervolgopleidingen. “Er valt zoveel te kiezen en het is er tegenwoordig niet makkelijker op geworden”, aldus mijn vader.

“Een tussenjaar is geen ‘verloren’ jaar”

Tijdens zijn werkzame leven als docent heeft hij het ook veel voorbij zien komen. Iedereen volgt zijn pad en het belangrijkste is dat je dicht bij jezelf blijft vertelt hij. “Jij hebt je in jouw tussenjaren heel erg kunnen ontwikkelen, dus zijn deze tussenjaren beslist geen ‘verloren’ jaren geweest, ook al kijken andere mensen hier misschien wel zo naar.”

De enige zorg die mijn vader heeft gehad met betrekking tot de 3 tussenjaren was dat hij bang was dat ik moeite zou kunnen krijgen met het oppikken van het ‘schoolse’ leven. Dat is ook wat keuzecoach Esther Ezinga mij heeft verteld. “Een valkuil bij het nemen van een tussenjaar kan zijn dat je geen zin meer hebt om naar school te gaan hierna. Je bent helemaal uit het schoolsysteem, dat kan lekker zijn maar het kan dan wel moeilijk zijn om weer in de collegebanken te zitten.”

Prestatiedruk

“Ja, die prestatiedruk die is er” vertelt Lucy Steenbeeke. Lucy Steenbeeke is al 22 jaar decaan aan het Alfa-college in Groningen. Ze vertelt dat de prestatiedruk voor haar gevoel al jong begint. Namelijk bij kinderen op de basisschool, wanneer ze de stap naar de middelbare school gaan maken. Hier ligt er meestal al een bepaalde druk op de kinderen, dat er een zo’n hoog mogelijk niveau behaald moet worden. Het liefste gymnasium. “Alsof alleen maar zo hoog mogelijk het beste is, ik blijf dat heel wonderlijk vinden”, aldus Lucy.

Zelf heb ik ook het gevoel gehad dat ik zo goed mogelijk moest presteren. Je gaat het jezelf bijna kwalijk nemen dat je hebt gekozen voor een tussenjaar. Al helemaal als je er drie hebt. Ik had het gevoel alsof ik faalde in alles. Terwijl ik achteraf niks anders had willen doen dan het pad dat ik heb genomen. Ik heb in de drie tussenjaren meer geleerd van en over mijzelf dan dat ik ooit op school heb kunnen leren.

“Je staat echt niet stil in een tussenjaar”

Ook vertelde eerder genoemde Leon Lemmers dat hij de reacties op het hebben van een tussenjaar soms lastig vindt. “Mensen die het zonde vinden dat ik mijn vorige studie niet heb afgerond en de toon alsof je in een tussenjaar eigenlijk stil staat en niks nuttig doet.” Er wordt een bepaalde druk op je uitgeoefend alsof je constant moet blijven presteren heeft hij het idee. “Dit terwijl je écht niet stil staat in een tussenjaar”, aldus Leon.

Beste (studie)keuze

Het is 30 augustus 2022, 11:55 om precies te zijn. Ik sta voor een groot gebouw. Ik heb het warm van het fietsen. Natuurlijk staakt de NS op de dag die heel belangrijk voor mij is. Ik ben gefietst van Haarlem naar Amsterdam, 22,5 kilometer. Ik ga zo’n belangrijke dag niet missen doordat de NS staakt.

Boven de ingang hangt een spandoek met de tekst ‘Leuk dat jullie er zijn!’ Daar is het moment. Ik loop gespannen, met een enorme glimlach naar binnen. Het is mij gelukt. Ik ben waar ik wil zijn. Waar ik hard voor heb gewerkt. In Amsterdam. Rhijnspoorplein 1. De introductiedag voor mijn studie Creative Business.

In mijn drie tussenjaren heb ik mijzelf beter leren kennen en ben ik mij bewust geworden van mijn kwaliteiten. Die wil ik hier gaan benutten. Bij een studie die écht bij mij past. Voor mij zijn de tussenjaren dus heel nuttig geweest.

“Ik denk dat als iets in een kind of een mens zit, dat het er wel uitkomt. Of de weg ernaartoe nou recht of slingerend is. Uiteindelijk komt het goed”, aldus Lucy Steenbeeke.