Als je een verkeerde studiekeuze maakt, creëer je daarna een verhaal, een uitleg over wat er volgens jou is gebeurd. Je geeft automatisch een betekenis aan jouw verkeerde studiekeuze.

Dit is het verhaal wat je vertelt aan je ouders als ze vragen waarom? en aan je vrienden als ze vragen hoezo?

Om te voorkomen dat je na een verkeerde studiekeuze deze ook een verkeerde betekenis geeft, neem je in dit artikel eerst jouw huidige uitleg kritisch onder de loep. Daarna help ik je om de juist betekenis te geven aan je verkeerde studiekeuze zodat je de weg vrij maakt naar een nieuwe, passende studiekeuze.

Er was eens een bankje in het park…

Mark en Linda zitten op een warme zomerdag op een bankje in het park en er komt een groepje jongeren aanlopen. De jongeren gaan op een grasveldje zitten, draaien Bob Marley en nemen een koud biertje.

Na ongeveer een kwartiertje slaat volgens Mark de sfeer om, er wordt tegen elkaar geschreeuwd, een aantal mensen staan op en Mark verwacht dat er ieder moment een vechtpartij kan uitbreken en zet zich schrap zodat hij snel weg kan komen.

Linda ervaart het anders en voelt nauwelijks bedreiging. Er wordt volgens haar druk met handgebaren gediscussieerd en een aantal mensen verheffen hun stem om hun standpunt over te brengen. De twee mensen die opstaan, gaan waarschijnlijk straks een balletje trappen en dagen elkaar vast een beetje uit.

De realiteit is dat de groep jongeren van Spaanse afkomst is en met veel temperament met elkaar discussiëren over de aankomende verkiezingen in hun land. Er zijn een aantal felle tegenstanders die hun punt over willen brengen. Die felheid hoort bij de Spaanse cultuur. De jongens die opstaan, zijn goede vrienden die af en toe stoeien. Ook dat hoort erbij.

Linda geeft Nederlandse les aan jongeren uit het buitenland en begrijpt de omgangsvormen direct. Mark is nog nooit buiten Nederland op vakantie geweest en heeft moeite om de felheid te plaatsen en te zien voor wat het echt is.

Mark en Linda kijken dus allebei naar exact hetzelfde scenario maar geven een totaal andere betekenis aan wat er gebeurd. Mark ziet een bedreiging, Linda ziet de cultuur.

De belangrijkste les is dit:

De betekenis die je geeft aan een ervaring is veel belangrijker dan wat er daadwerkelijk gebeurd.

En dat geld ook voor een verkeerde studiekeuze.

betekenis verkeerde studiekeuze bankje

Wat is jouw uitlegstijl?

De betekenis die je geeft aan een verkeerde studiekeuze wordt ingekleurd door jouw persoonlijke uitlegstijl. Dit is jouw manier waarop je over het algemeen ervaringen uitlegt aan jezelf. Je zou het kunnen vergelijken met de manier waarop je je over het algemeen kleedt: jouw kledingstijl.

De Amerikaanse onderzoeker van de uitlegstijl, Martin Seligman, beschrijft het als volgt:

“The manner in which you habitually explain to yourself why events happen.” – (Seligman, 1990)

Met andere woorden: het zijn de verhaaltjes die we automatisch aan onszelf vertellen om wat er gebeurd in ons leven te begrijpen. In het geval van een verkeerde studiekeuze bijvoorbeeld:

“De vakken waren te theoretisch voor mij”
“Ik had een andere verwachting van het beroep”
“De opleiding was slecht georganiseerd”
“Ik had me niet genoeg verdiept in de inhoud van de studie”

Het is goed om je bewust te zijn van je eigen uitlegstijl en welke betekenis je hebt gegeven aan je verkeerde studiekeuze zodat je realistisch kan blijven en je volgende studiekeuze wel de goede keuze is. Een uitlegstijl bestaat uit een aantal bouwstenen. De twee belangrijkste zijn:

  • Persoonlijk? – Ligt het aan mij of aan de buitenwereld? Heb ik iets verkeerd gedaan of ligt het aan externe factoren zoals de studie/school/docenten?

  • Permanent? – Zegt dit alleen iets over deze keuze? Of zegt dit iets over alle keuzes die ik vanaf nu ga maken over m’n toekomst?

betekenis verkeerde studiekeuze nadenken

Geef een betekenis die jou helpt

Op basis van je uitlegstijl creëer je dus jouw verhaal, de betekenis van een verkeerde studiekeuze. Die betekenis bepaalt niet alleen hoe je je verkeerde keuze ervaart, maar ook hoe je een volgende studiekeuze maakt.

En dit is belangrijk: als je dit niet bewust doet, gebeurt het automatisch en onbewust. Je brein fabriceert vanzelf een samenhangend verhaal over je verkeerde studiekeuze. Of je het nu door hebt of niet.

Neem daarom nu even 5 minuten om jezelf te helpen en bewuster een realistische betekenis te geven aan je verkeerde studiekeuze zodat je straks een passende studie kan kiezen.

Met andere woorden: geef de juiste betekenis aan een verkeerde studiekeuze die jou helpt. De volgende punten helpen je daarbij:

Ondervraag jezelf

Ondervraag jezelf en de huidige betekenis die je hebt gegeven aan je studiekeuze op basis van de bouwstenen van jouw uitlegstijl:

  • Persoonlijk: Ben ik echt zelf schuldig, of was het gewoon ongeluk, de situatie of andere mensen? Mogelijk antwoord: Het systeem in Nederland is zo ingericht dat je op jonge leeftijd een belangrijkste beslissing moet maken over je toekomst. Er is kritiek op dit systeem omdat je meer levenservaring nodig hebt om goede beslissingen te maken over je toekomst. Het is niet voor niks dat 1 op de 3 jongeren verkeerd kiest.
  • Permanent: Hoelang blijft dit? Zal ik altijd verkeerde keuzes maken of was dit een incident? Mogelijk antwoord: Een verkeerde beslissing zegt niets over mij als persoon en heeft niets te maken met mijn capaciteiten om goed te kiezen op de lange termijn. Het is geïsoleerd incident. Ik heb in het verleden wel goede beslissingen gemaakt over m’n toekomst.

Maak veel fouten

Er is een belangrijk principe in het opbouwen van een onderneming:

“Maak zo snel mogelijk, zo veel mogelijk fouten”

Er bestaat simpelweg geen succes zonder eerst te falen. Je eerste website is slecht, je eerste visitekaartje is lelijk, je eerste product rammelt maar je leert het meeste van fouten maken en er moet dus eerst iets misgaan voordat je echte vooruitgang kan boeken.

“I have not failed. I’ve just found 10,000 ways that won’t work.” – Thomas Edison

Je kan altijd een perspectief aannemen waardoor je kan leren van een verkeerde keuze. Zoek dat perspectief en haal voor jezelf het maximale uit een ‘fout’ zodat je echte vooruitgang kan boeken.

Tijdelijke studiekeuze i.p.v. verkeerde studiekeuze

In het begrip ‘verkeerde studiekeuze’ zit al een betekenis opgeslagen: de keuze is ‘verkeerd’, je hebt op een bepaalde manier ‘gefaald’ en er is iets ‘mis’ gegaan. Laten we dus beginnen om het begrip neutraal te maken en te ‘verkeerde’ studiekeuze om te buigen naar ‘tijdelijke’ studiekeuze.

Omdat je ouder en wijzer wordt, krijg je meer inzicht in je zelf door nieuwe ervaringen en een studie kan op een bepaald moment heel leuk lijken maar uiteindelijk toch niet bij je passen. Het is dan geen verkeerde studiekeuze maar een tijdelijke studiekeuze.

Je kan nu deze zelfkennis weer inzetten om nu wel een nieuwe, passende studie te kiezen.

De juiste betekenis van een verkeerde studiekeuze

Oké. Je geeft dus automatisch een betekenis aan je verkeerde studiekeuze op basis van jouw uitlegstijl. Nu je dit weet, kan je jezelf een handje helpen, dit bewuster doen en de juiste betekenis geven.

Deze nieuwe betekenis maakt de weg vrij om met zelfvertrouwen te kiezen voor een nieuwe, passende studie.

De juiste betekenis van een verkeerde studiekeuze is samen te vatten in de volgende woorden:

Ik heb een ‘tijdelijke studiekeuze’ gemaakt in plaats van een verkeerde keuze op basis van de inzichten die ik toen had in mezelf. Ik kan deze zelfkennis nu weer inzetten om een nieuwe studiekeuze te maken.

Omdat ik zo snel mogelijk een fout heb gemaakt, heb ik een belangrijke les geleerd en kan ik nu nieuwe vooruitgang boeken met mijn toekomst. Fouten maken is een essentieel onderdeel van deze vooruitgang en mijn blik is nu gericht op de toekomst.

Het ligt ook zeker niet allemaal aan mij, maar ook aan het ‘systeem’ van op jonge leeftijd kiezen. Mijn realistische uitleg bevat ook dit systeem waar ik in leef en wordt verwacht te kiezen.

Daarnaast is dit zeker geen voorspeller van alle toekomstige beslissingen die ik hierna maak, het is niet permanent.

Adem uit.

Je draagt de betekenis die je zelf geeft aan je verkeerde keuze daarna voor altijd met je mee en niet de ervaring op zichzelf. En jouw betekenis is daarom veel belangrijker dan wat er daadwerkelijk is gebeurd.

“Whether you think you can, or you think you can’t – you’re right.” – Henry Ford